Mógłbyś powiedzieć, że uziom to po prostu kawał drutu, który ma kontakt z glebą i mógłbym się nawet z Tobą zgodzić. Są jednak różne sposoby umieszczania tego drutu w ziemi i konsekwencje dla instalacji zastosowania konkretnego sposobu i rodzaju uziomu.

Omówimy sobie dzisiaj różne rodzaje uziomów, ich plusy i minusy.

Lecimy!

1. Uziom pionowy

Uziom pionowy to najprostsza forma uziomu, choć niekoniecznie najłatwiejsza do wykonania. Generalnie polega to na wbiciu w glebę pionowego drutu tzw. “szpilki” o długości najczęściej 1.5-10m.

O ile wbicie pojedynczej szpilki (1.5m) nie stanowi problemu, o tyle zainstalowanie dłuższego drutu wiąże się z koniecznością użycia mocnego młota udarowego i może skończyć się fiaskiem w zależności od rodzaju gleby i wytrzymałości materiałów.

Wykorzystanie tego uziomu w obiekcie nie zapewnia tzw. wyrównania potencjałów, który jest bardzo ważną kwestią w przypadku ochrony przed wyładowaniami. Chodzi o to, żeby zapewnić na całym obszarze obiektu ten sam potencjał elektryczny gleby co jest tylko możliwe tylko przy uziomach bardziej rozległych niż pojedynczy punkt.

1.1. Pojedynczy

Powyższy rysunek przedstawia uziomy pionowe różniące się sposobem łączenia kolejnych odcinków.

1.2. Łączony

Uziom pionowy łączony to rozszerzona, lepsza wersja uziomu pojedynczego. To tak naprawdę szereg szpilek wbitych w pewnych odległościach od siebie i połączonych bednarką czyli drutem płaskim.

Ten rodzaj uziomu zapewnia lepsze parametry i wyrównanie potencjału na większym obszarze.

2. Uziom otokowy

Otok czyli zakopanie bednarki na głębokości ~1m wokół chronionego obiektu. Ten rodzaj uziomu zapewnia zazwyczaj dobre parametry (zależne od rodzaju gleby i długoterminowych warunków pogodowych) i wyrównanie potencjałów (ekwipotencjalizację) na całym obszarze chronionego obiektu.

Wykonanie tego uziomu wymaga najczęściej pomocy przy wykonaniu wykopu choćby przez niewielką koparkę. Chyba, że lubisz pracować szpadlem i nie jest ci obca orka od świtu do zmierzchu (po pierwszym razie i tak wynajmiesz koparkę ;-)).

Uziom otokowy to najlepsze rozwiązanie jeśli w obiekcie nie został wykonany uziom fundamentowy (albo gdy budynek jest postawiony na płycie fundamentowej izolowanej od gruntu).

2.1. Wersja standard

Na rysunku powyżej widzisz wykonany otok wraz z połączeniem z instalacją odgromową.

Tak, instalacja odgromowa i ochronna instalacji mogą i powinny mieć wspólny uziom pod warunkiem, że ładunek z ewentualnego wyładowania atmosferycznego będzie najpierw sprowadzony do ziemi, a nie do instalacji elektrycznej.

2.2. Wersja z uziomami pionowymi

Ta wersja uziomu zmniejsza wahania parametrów uziomu w zależności od warunków pogodowych (np. jak przez wiele dni jest słonecznie).

3. Uziom fundamentowy

Uziom fundamentowy wykorzystuje fakt istnienia fundamentu w obiekcie.

Jeśli tylko możesz, jeśli obiekt stoi na zbrojonych ławach fundamentowych, tego typu uziom wykonujesz. Ten typ uziomu jest najbardziej ekonomiczny (biorąc pod uwagę parametry i wyrównanie potencjałów) i najbardziej trwały.

3.1. Naturalny

Uziom fundamentowy naturalny wykorzystuje zbrojenie fundamentu jako element uziemienia. Brzmi bajecznie: zbrojenie i tak musi być, więc niemal bezkosztowo robimy takie 2w1. Potrzebujemy tylko wyprowadzić tzw. wąsy do podłączenia instalacji ochronnej (GSW) i ew. odgromowej.

Problem polega na tym, że w takim wypadku elementy zbrojenia powinny być ze sobą pospawane, aby zapewnić trwałość i wytrzymałość uziomu na wypadek pojawienia się prądów udarowych.

Tak jednak najczęściej nie jest. Elementy zbrojenia są ze sobą najczęściej połączone za pomocą drutu wiązałkowego, który na potrzeby wykonania solidnego fundamentu w zupełności wystarczy, a jako uziom funkcjonować już nie może.

Dlatego w praktyce najczęściej dla nowych obiektów wykonujemy uziom fundamentowy sztuczny.

3.2. Sztuczny

Uziom fundamentowy sztuczny wykorzystuje zbrojenie fundamentu, a tylko na potrzeby wsunięcia i przymocowania do niego drutu płaskiego (bednarki). Bednarkę układamy – podobnie jak otok – wokół ław fundamentowych zapewniając ekwipotencjalizację.

Główna różnica dla instalatora pomiędzy otokiem a uziomem fundamentowym polega na tym, że nie ma potrzeby wykopywania dodatkowego rowu. Trzeba tutaj również podjąć mniej zabiegów w kwestii zabezpieczenia przed korozją.

4. Uziom parafundamentowy

Uziom prafundamentowy to tak naprawę uziom fundamentowy połączony z uziomem/uziomami z zewnętrznymi.

Opcji tutaj jest wiele, poniżej znajdziesz rysunek połączenia uziomu fundamentowego z uziomami pionowymi.

Uziom parafundamentowy zazwyczaj wykonujemy, gdy parametry uziomu fundamentowego (rezystancja) są nie wystarczające, lub fundament (lub płyta fundamentowa) jest izolowana od gruntu. W tym drugim przypadku prawdopodobnie lepiej od razu zrobić uziom otokowy.

Podsumowanie

W artykule poznałeś 4 podstawowe rodzaje uziomów i ich wariacje:

1. Pionowy
2. Otokowy
3. Fundamentowy
4. Parafundamentowy

Zazwyczaj uziom fundamentowy jest opcją najlepszą, ale w życiu różnie bywa i w zależności od sytuacji na obiekcie (i budżetu) inne podejścia są również możliwe.